Z Ü H R E V İ (Sorunlu Kavram)
Zührevi sözcüğü TDK Sözlüğünün 1966 basımına göre frengi ve belsoğukluğu gibi, en çoğu yolsuz birleşmelerle bulaşan (hastalık) olarak tanımlanmaktadır.
Sözcüğün Fransızcadaki karşılığı vénérien (ne), İngilizce karşılığı da venereal’dir.
Zührevi, Sevan Nişanyan’ ın Sözlerin Soyağacı adlı eserinde (s.531) de belirtildiği şekilde dilimize Arapçadan girmiştir. Arapça zhr kökünden gelen zuhra (t) زهرة “Venüs gezegeni” sözcüğünden +ī ekiyle türetilmiştir.
Zuhur Arapçada ortaya çıkma ve görünür olma anlamında, aynı kökten türemektedir. Bu da bir aydınlığı, aydınlatan bir şeyi, bir kaynağı gerektirir.
Arapça olan bu sözcük yine Arapça zaharaزهر “parladı, ışıdı”(İbranice/Aramca) fiilinden türetilmiştir.
Aramice/Süryanice anlamı zahrā “ışıldak, ay veya Venüs” olan sözcük Arapçaya zahrā “zehra şeklinde kadın adı olarak girmiştir.
Zöhre ve zühre de değişik söyleyişlerdir.
Cinsel ilişki ile birçok hastalık (Venereal disease- maladies vénériennes) bulaşabilmektedir. Bunların hastalıkların başlıcaları: HIV/AIDS, hepatit B, hepatit C, sifiliz (frengi), gonore (bel soğukluğu), klamidya, mikoplazma, trikomonas, üreoplazma, herpes-1 ve herpes-2, human papilloma virus (HPV) (siğil) şeklindedir.
Tıp dilinde bunlara topluca STI deniyor. Sexually Transmitted Infections.
Bu işlerin uzmanına da Venereologist deniyor.
Eski çağlarda cinsel yolla bulaşan hastalıklarla Venüs (güzelliğin ve aşkın tanrıçası Aphodite)’ ün ilişkilendirilmesi
a) bilgisizlikten,
b) ataerkil toplum kültüründen kaynaklanmaktadır.
Bu tanımlamayı kimin, nerede ve ne zaman başlattığı konusunda elimizde bir bilgi bulunmamaktadır. Başka bir ad kalmamış gibi örneğin Mars değil de niçin Venüs’ün seçildiği ise aşağı yukarı bellidir.
Yukarıda sözünü ettiğimiz hastalıkların nedeni veya kaynağı kadın değildir. Kadınlarda görüldüğü gibi erkeklerde de görülmektedir. Hastalığın belirtilerinin benzer ya da farklı oluşunun hiçbir önemi de bulunmamaktadır.
TDK sözlüğünde cinsel ilişkiyi fuhşu akla getirecek şekilde “yolsuz birleşme” diye tanımlamaya kalkışmak ise bize göre tam bir talihsizliktir.
Konu ile ilgili biraz daha geniş bir bilgiyi ve önerileri MAKALELER bölümünde bulabilirsiniz.
Ali Can Polat
