BELLONA ve SHELL
Bu kez, her gün çarşı pazar karşımıza çıkan iki kavramı irdelemek istiyorum. Bunlardan biri Bellona diğeri de Shell.
BELLONA:
İyi ki ona rastladım… Bellona….
Biz bu Bellona’yı tanıyor muyuz, ya da ne kadar tanıyoruz?
Ekli görselde görüldüğü gibi “Bellona Atların Dizginlerini Mars’a Sunuyor”
Eser Louis Jean François Lagrenée, 1766, Princeton Üniversitesi Sanat Müzesinde, ziyaretçilerini ağırlıyor.
Savaş tanrısı Mars bizim Anadolu’ muzda Ares olarak bilinir. Doğrusu pek de sevilmez ama Romalılar onu çok severler. Mars, mart ayına da adını verir. Mart yılın ilk ayıdır. Anımsayalım, daha düne kadar bizim mali yılbaşımız da mart ayında başlamakta idi.
Romalılar onun işlerini kolaylaştırsın, ona yardım etsin diye olacak, bir sevgili bulmuşlar. İşte o sevgili Bellona.
Aslında Tanrıçanın bir zamanlar Orta İtalya’da yaşayan ve İtalik bir kabile olan Sabine halkının tanrıçası olduğu düşünülüyor. Sabinlerin bir kısmı, Roma kurulduğunda, yeni kente göç ederken tanrıçaları Bellona’yı da beraberlerinde getirmişler.
Bellona adı Latince “savaş” anlamına gelen, “bellum” kökündendir.
Parabellum: Bir tabanca çeşididir. Alman ordusunda çok kullanılmıştır.
Bellona, 1995 yılında Boydak Holding’in kurmuş olduğu mobilya markasıdır. Kardeş mobilya şirketleri İstikbal ve Mondi’dir.
Boydak Holding’in FETÖ ile iltisakı öne sürülerek yönetimine kayyum atanmış ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu şirkete el koymuştur. Vikipedi
Kurucusu: Erciyes Anadolu Holding
Kuruluş tarihi: 1995 – Türkiye
Ürün: Mobilya
Slogan: İyi ki ona rastladım
Burada üzerinde düşünülmesi gereken şey ‘sermayenin rengi’ değil ne kadar çok ‘kâr’ elde edeceği gerçeğidir.
İkinci kavramımız
SHELL
Shell bilineceği gibi İngilizce bir sözcük olup kabuk anlamına gelir. Kabuk deyince de akla deniz kabukları gelir.
Seychelles adıyla bir de ülke var. Hint okyanusunda, Madagascar’ın kuzeyinde, Zanzibar’ın batısında 92 kadar irili ufaklı adadan oluşuyor. Bu adalara önce Portekizliler, sonra Fransızlar gözlerini dikmişler onların arkasından İngilizler burada bir koloni yönetimi kurmuşlar.
Adalılar 1976 yılında bağımsızlıklarını ilan etmişler. Başkentleri Victoria, Cumhuriyetle yönetiliyor. Volkanik bir topoğrafyaya sahip olan adaların sahilli doğal güzellikleriyle turistlerin ilgisini çekiyor. Sahillerde çeşitli deniz canlılarının kabukları bol miktarda bulunuyor.
Ülkemizde de faaliyet gösteren bu firmanın sembolünün öyküsü ilginç olabilir.
Benzin, mazot ve diğer petrol ürünleri uygarlığımızın en önemli enerji kaynaklarından birisidir. İşte petrol ürünlerinin ticaretiyle ilgili uluslararası en büyük birkaç firmadan bir tanesi Shell ‘dir.
Şirketin kuruluşu ve petrol işine girişine ilişkin öykü:
1833 yılında Marcus Samuel adında bir İngiliz. Doğa tarihi tutkunlarına deniz kabukları satmak amacıyla Londra’nın doğu ucunda küçük bir dükkân açtı. Deniz kabuğu ticareti, çok geçmeden başarılı bir ithalat-ihracat işine dönüştü. Avrupa’da Marcus Samuel’in uzak ülkelerden getirdiği murex’ ler ve ondan da daha gözde olan nautiluslar ve bunlarla yapılan sanat eserleri zenginlerin evlerini süslüyordu.
Marcus’un oğlu Marcus Junior, Hazar Denizi kıyısında bulunan Bakü’ye yaptığı bir ziyaret sırasında petrol ihracatı fikriyle karşı karşıya geldi. Japonya’ya mutfak ve aydınlatmada kullanılmak üzere gazyağı ihraç etmenin büyük bir fırsat olabileceğini fark etti.
Ne yazık ki petrol dağıtımı konusu Amerika’lı Rockefeller’in sahibi olduğu ve o zamanların da bir dünya devi olan Standart Oil’in tekelindeydi ve bu nedenle Marcus fiyatları indirmenin bir yolunu bulmak gerektiğini anladı.
1869 yılında Süveyş Kanalı’nın açılmasıyla sorun çözümlenmiş gibi göründüyse de güvenlik standartlarını karşılamak için yeni bir tanker tasarımı gerekli oldu. 1892 yılında Marcus ilk özel petrol tankerini sipariş ederek 4000 ton Rus malı gazyağını Singapur ve Bangkok’a taşıdı. Tankerin adı dikenli salyangoz, murex idi. Marcus Samuel’llerin fendi Rockefeller’i yeniyordu.
Samuel Marcus önce “Shell Transport and Trading Company” adıyla bir şirket kurmuş ama Hollanda devi “Royal Dutch Petrolium” ile de pazarlıklarını sürdürmüş daha sonra bu şirketler birleşerek Royal Dutch Shell PCL adını almış. Daha sonra bu Samuel ailesi şirketin hisse senetlerinin de çoğunu eline geçirmeyi başarmış ve şirketin kısa adı Shell olarak anılmaya başlanmış.
Shell İngiltere’ de kurulu, genel merkezi Hollanda’da bulunan, İngiliz-Hollanda ortaklığında çok uluslu bir petrol ve doğalgaz şirketi.
Dünyanın en büyük petrol ve doğalgaz şirketlerinden biri, 2018 gelirlerine göre dünyanın en büyük üçüncü şirketi ve Avrupa’nın da en büyük şirketidir.
2019 Forbes Global 2000 listesinde 70 binden fazla çalışanı ile Shell dünyanın en büyük dokuzuncu şirketi (Çin ve ABD dışında dünyanın en büyük şirketi) ve dünyanın en büyük enerji şirketi.
Şimdi bunları yazarken bir arkadaşımın Seychelles adalarından bana armağan olarak getirdiği nautilus kabuğuna bakıyorum ve insan denen varlığın adına ister hırs deyin ister azim, ben onun kararlılığına ve geçmişine olan saygısına, vefasına hayran kalıyorum.
18.01.2022
Ali Can Polat
