BC – AD
İSA’DAN ÖNCE – İSA’DAN SONRA
Özellikle bir müzeyi gezerken veya İngilizce yazılmış bir tarih kitabını okurken karşımıza BC ve AD gibi kısaltmalar çıkmaktadır. Bunların ne ifade ettiğine çok kısa bir göz atmanın yararlı olacağını düşünüyorum.
Milat bilindiği gibi İsa peygamberin doğduğu yıl olduğuna inanılan bir tarihtir. Tarih yazımında da bu tarih esas alınarak bilinen olayların eski ve yeniliği bir sıraya sokulmaktadır.
Bazı olaylar İsa’nın doğumundan önce bazı olaylar ise sonradır.
Milattan önce ve milattan sonra kelimeleri için İngilizce’ de BC ve AD kısaltmaları kullanılıyor.
Türkçemizde ise MÖ-MS kısaltmaları kullanmaktayız.
BC İsa’dan öncesi olaylar için kullanılmaktadır.
İngilizce İsa’dan önce anlamına gelen BC Before Christ tamlamasının kısaltılmasıdır.
AD ise İsanın doğumundan sonra meydana gelen olaylar için kullanılmaktadır.
AD ise Ortaçağ Latincesi’nde Anno Domini kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor ve “Tanrı’nın (mızın) senesinde” anlamına geliyor.
BC, İngilizce olduğu için yıldan sonra yazılıyor
Örneğin (56 BC) gibi
AD Latin kökenli olduğu için yıldan önce geliyor. Örneğin (AD 1300) gibi
İngilizcede böyle ama Fransızca’ da gelince işler değişiyor. Fransızlar bu kavramı Avant Jésus Christ ve Après Jésus Christ olarak anlatıyorlar
Küçük bir not daha: Bizim de kullandığımız Gregoryen takvimine göre 0. yıl, sıfırıncı yıl, sıfır yılı yok.
Yani MÖ 1 biter bitmez hemen MS 1başlıyor.
*****
AM – PM
AM ve PM Latinceden alınmış kısaltmalar.
AM yani “Ante Meridiem”, “öğleden önce”
Latince ante önce ve meridiem gün ortası, öğlen anlamına geliyor.
PM yani “Post Meridiem” “öğleden sonra”
Latince post sonra ve meridiem gün ortası , öğlen anlamına geliyor.
*****
QUO VADIS ?
Bazı metinlerde karşımıza çıkan Latince bir kelime “nereye” anlamında kullanılmaktadır.
Nereye sorusuna Roma’da yaşayanlar o tarihlerde kendilerine göre bir yanıt bulmuşlar.(fata populu eligere sua) yani “insanlar kaderlerini kendileri seçer” Başka bir anlatımla insanlar kendi istedikleri yöne giderler.
Kimilerine göre ise insanların gideceği yön önceden belirlenmiş olup levh i mahuzda yazılıdır.
*****
S.P.Q.R
Roma’da bazı anıtsal yapılarda karşımıza çıkan bu kelime de Senatus Populus Que Romanus
Yani Roma senatosu ve Roma halkı. Roma’da cumhuriyet dönemlerinde mutlak erkin halkta ve senatoda olduğunu vurgulamaktadır.
Cumhuriyet Roma’sının yasama ve yürütme organının bir simgesidir. Bu durum Augustus dönemine kadar sürdü. Senato imparatorlar döneminde de varlığını ve işlevini kısmen de olsa sürdürebilmiştir.
Kısaca Roma kronolojisini anımsayalım, SPQR’u gözümüzde daha kolay canlandırabiliriz.
Roman Periods
•Roman Kingdom
753–509 BC
•Roman Republic
509–27 BC
•Roman Empire
27 BC – AD 395
•Principate Western
AD 395–476
•Dominate Eastern
AD 395–1453
