BOTOX – BOTULUS/ SOSİS GÜZELLİĞİ
Günlük yaşantımızda botoks olarak kullandığımız sözcük Fransızca, İngilizce, Almanca, İtalyanca ve İspanyolcada yazılış ve anlamları aynı olan botox sözcüğü olup kökeni Latince botulus/ botulismus sözcüğüdür.
Yıl 1895 ve aylardan Aralık ayı, Belçika’da küçük bir köyde müzisyenlerden oluşan bir grup konser sonrası yemeğe davetlidir. Yemekte diğer yiyeceklerin yanında şarküteri ürünleri de vardır. Bu yiyeceklerden birisi de kurutulmuş jambondur. Yemekten sonra müzisyenlerin yarıdan fazlası hastalanmıştır. Aralarında 11 tanesi komaya girmiş 3 tanesi ise kurtarılamamış ve ölmüştür. Soruşturma başlatılmış ancak görünüşte herhangi bir bozuk gıda olmadığı sonucuna varılmıştır. Daha sonra yapılan laboratuvar incelemelerinde bu yiyecekte clostridium botulinum adında daha önceden varlığı bilinen bir bakteri ve onun salgıladığı toksine rastlanmıştır. Bu bakteri mikroskop altında boyama ile gram + olup oksijensiz, anaerobik ortamlarda gelişip çoğalmaktadır. Bakteri için en uygun vasat, ortam sosis, jambon gibi şarküteri ürünleridir.
Bu konuda inceleme ve araştırmalar daha da gelişmiş ve bu tür gıda zehirlenmelerine Latince kökenlerinden hareketle botulism adı verilmiştir. 20. Yüzyılın ikinci yarısından sonra ise bu zehir tıp alanında başka alanlarda şifa sağlayıcı olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Amerika Birleşik Devletlerinde bir hekim bu botulinum toksininin bazı kaslardaki hareket kısıtlılığına neden olan asetilkolinin salınımını engelleyici özelliğini belirlemiştir. Bu sayede göz kapağı düşmesi olarak bilinen hastalığı iyileştirilebilmiştir. Tıp bununla da kalmamış 1987 yılında bir rastlantı sonucu bu toksinin göz çevresindeki kırışıklıkları giderdiğini belirlenmiş ve bu günkü botoks uygulamaları başlamıştır. Şu anda bu toksin migren le birlikte tıpta 7 ayrı alanda kullanılmaktadır.
Gençliği geri getirme heyecanı başta hanımlar olmak üzere plastik cerrahi uzmanlarını harekete geçirmiştir. Günümüzde bir hayli yaygınlaşmıştır. İlaç ve uygulama giderleri milyar dolarlarla ölçülmektedir. Botoks o kadar yaygınlaşmıştır ki; bir güzel görünce botokslu mu, botokssuz mu diye sorulmaya başlanmıştır.
Hiç kuşkusuz herkesin yüzü ve bedeni kendisine ait olup ne yaptıracağına veya yaptırmayacağına karar verecek olan da kendisidir. Bizlerin söyleyebileceği tek şey yapılacak olan işlemlerde güzellikten önce sağlığın esas alınmasıdır. Çünkü bu uygulamaların uzmanlarınca yapılmış olsalar da sonucunda başarılı olmama olasılığı da vardır. Ve botoks uygulamasından alınan sonuçların da bir zaman sınırı bulunmaktadır. Zamanın izlerini tümden yok etmek veya baştan yok edici önlemler almak olanağı yoktur.
Botox botulinum toxin-A maddesinin ticari adıdır. Bu firma 1989 Allergan Corporation. ABD ilaç firmasıdır.
Botox sözcüğü Latince botulismus sözcüğüne İngilizce toxin sözcüğü eklenerek oluşturulmuş bir birleşik sözcüktür.
Botulinum kavramına adını veren bakteriden ilk söz eden 1870 yılında Andreas Justinus Kerner (1786-1862) adlı bir Alman şair ve hekimdir.
1895 yılında kavramın ilk kullanıcısı da yine bir Belçikalı biyolog Émile Pierre-Marie van Ermengem (1851–1932) dir.
1895 yılında otuz dört kişiyi zehirleyen bir parça jambondan botulizme neden olan Clostridium botulinum bakterisini izole eden Belçikalı bir bakteriyologdur.
15.09.2023
Ali Can Polat
