VEZİRKÖPRÜ AĞZINDAN BAZI DEYİŞ VE KAVRAMLAR

A
Ak pakla : Kuru fasulye
Akıtma : Krep
Acuk: Dağlarda yetişen bir çeşit yabani
Afur : Ağıl, ahır
Alaf : Alev
Alentirik: Elektrik
Algun : Kanalizasyon
Aşene: Mutfak
Amel: İshal
Anduk: Ahmak
Aralık: Sokak
Anadut : Sat atmaya yarar üç çatallı yaba
Aluk : ? (Alık)

B
Baldırcan, badlıcan: Patlıcan
Bazlambaç: Katmerleri arasına dövülmüş haşhaş vs konarak saçta pişirilen hamur
Börak: Börek
Büşürmek: Pişirmek
Bişi: Pişi
Büşürgeç, Püşürgeç: Pişirgeç
Bağursuk : Bağırsak
Bocut: İçine su ayran gibi sıvı şeylerin konduğu ahşap fıçı:
Bilader : Birader
Bandik: Kadınların giydiği pantolon ile etek arası geniş bir giysi

C
Canik: Bir çeşit un kurabiyesi
Cemek; Üvendirenin ucuna takılan metal sıyırgı
Cığara: Sigara
Cövüz: Ceviz
Cimcik: Mantı hamurundan yapılan üzerine kıyma, nane ve yoğurt konulan bir tür hamur işi yemek
Cücük: Civciv
Cula: Karga
Cumbala:Sır üstü atlamak
Cık: Hayır
Costik: Boynuzdan yapılan bir çocuk oyun aleti
Cimin : Sivrisinek ve benzeri
Ciminlik: Cibinlik , sineklik
Ceolik : ?
Cibre: Üzümün koruk olanı

Ç

Çörak: Çörek
Çerdük,çördük
Çetinatlak: Derenin zor geçit veren yeri
Çimmek: Yıkanmak
Çokmak: Havlamak
Çapula : Bir tür hafif ayakkabı
Çıkı: Çıkın, küçük bohça
Çıtmuk: Çitlenbik
Çıtma: Kapuska
Çeyle: Moloz
Çorlu : Hastalıklı
Çükundürük: Çağanoz
Çöğdürümçüş: Tahteravalli
Çötle. Çörtle:  İçinden suyun aktığı boru parçası
Çötür: Kısa boylu

D
Dafar: Fayda, yarar
Dansulamak: Yanlışını bularak alaya almak
Deyyos: Deyyus
Dercetmek: Tedarik etmek
Deri günü : Pazar günü
Daku: Takı
Dingil dombalak
Döklüm
Döngel: Muşmula
Dişeğu. Orak vb kesici aletlerin ağızlarını keskinleştirmek işlemi
Döşak : Döşek
Dahra: Tahra, Ucu kıvrık satır
Dapçuk: Sırnaşık, ileri geri konuşan
Dümbelak: Dümbelek
Döklüm: Döküntü
Dearmen: Değirmen
Dingil dombalak: Tepe takla
Dutak: Tutak, Tutaç
Dorak: Dereotu
Dravacı

E
Eytişmek, eydişmek: İrdelemek, tartışmak
Ersün,  örsün, elsil: Hamuru elden sıyırmaya yarayan alet
Erük: Erik
Emme: Hala
Emmi: Amca
Emik: Köpek yavrusu
Ellaem: Herhalde
Enak: Bilya
Esük : Eksik
Er(l)fene : Giderleri ortak karşılanan yemekli toplantı
F
Filcan : Fincan
Fışkı: Atık, çöp
Fısın: Su değirmenlerinde çarka su fışkırtan delik veya boru

G

Gadaşım: Kardeşim
G(K)aruklu: Melez. Buğday ununa arpa, çavdar vb. karıştırılması
Gazma: Kazma
Gara : Kara
Garacula : Kara karga
Gurabiye:Kurabiye
Gavurga: Kavurga, mısır ve benzeri tahılların ateşte patlatılmış hali
G(K)avşak: Mısır koçanının üstündeki yapraklar
G(K)ıynaşuk): Hafif aralık
Gısıruk : İki nesne arasındaki aralık, boşluk
G(K)avuşuk : Birleşik
G(K)apçuk: Mısır koçanını saran yapraklar
Gavuz: Buğday ve benzer tahılların kabuğu
Gayma, kayme; Kağıt para, banknot
Gaymak: Kaymak
Gıngıl : İbik
Gırboğu; Kurbağa
Golbez: Köpek yavrusu
Gölük: At eşek gibi binek hayvanları
Gırnata: Klarnet
Göynek: İç giysisi
Goğermek: Yeşermek
Gearmek : Geğirmek
Gealemek: Tavuğun yumurtlama öncesi gıdaklaması.
Gunnamak: Yavrulamak
Guymak: Koymak
Gıymuk : Kıymık, küçük parça, kesik
G(K)aypak: Mantı hamurundan muska biçiminde içine kıyma konulan ve üzerine tereyağı, kırmızı biber dökülerek yenilen bir hamur işi yemek
Gurk : Tavuğun kuluçkaya yatması
Gayfaltı: Kahvaltı
Günücü : Kıskanan
Güyoğu: Güveyi
Gücük, güdük: Kısa
Gusmuk : Kusmuk
Gödek: Saklanbaç oyununda söbeleyemeyen çocuk
Göğ : Gök, gökyüzü
Costik: Boynuzdan yapılan oyun aracı
Gaytaz, kaytaz: Kendisinden beklenmeyen şeyler yapan, kaytarıcı
Gullep : Kapı sürgüsü, menteşe
Gopça: Kopça
Gölük: Eşek
G(K)avlağan ağacı: Çınar ağacı
Göya : Güya
Gözer : ?
H
Hapaz: Avuç
Habar: Haber
Halbur: Elek
Harar – haral :Çuval
Hayva: Ayva
Hevüç : Havuç
Horuz: Horoz
Havruz: Lazımlık
Hosul: Haşlanmış mısır
Haluçka: Bir tür hamur işi çorba. Bir tür mantı

I

Irakı : Rakı

İ
İlenger : Geniş, yayvan kapaksız tencere
İ (Ü) lüngür kökü: Yemeği de yapılan kırda yetişen bir ot
İna(e) ğa(i) msağma: Alaim i sema, ebemkuşağı

J

 

K
Karaca erük: Mürdüm eriği
Kiren : Kızılcık
Kirez: Kiraz
Katalitik soba: Katolik soba
Kelem: Lahana
Kösüre: Bileği taşı
Keseranselü : Aksi huylu
K(G)avlağan ağacı: Çınar ağacı
Künür : Mısır unundan yapılan bir tür ekmek

L
Lokul: İçine ceviz konmuş bir tür galeta
Lüle: Boru

M
Maersem. Meğerse
Mengul şeker
Meğel : Kazma
Maymun: Topaç
Mida : Mide
Mıhlama: Kıyma, soğan ve yumurta ile yapılan bir tür yemek
Mıhsıçtı : Cimri
Mandal:  Kapı kilidi, sürgüsü
Mumbar: Koyunun bağırsağı doldurularak yapılan bir yemek
Mayasur, mayasıl
Mazak : Olgunlaşmamış meyve
Mühre: Çenenin dişlerin içinde bulunduğu bölümü.
Mitil : Miskin
Mücver :İnce kıyılmış soğan, maydanoz, pirinç pilavı ve yumurta ile tavada pişirilerek yapılan bir yiyecek
Manduz: Maltız
Makat: Tahtadan kerevet
Marsuk: Marsık
Mekük : Mekik
Motur : Motor
Mucur : Sekiz kilo alabilen tahıl ölçeği
Mü’müresim etme: Tutturma, ısrarla isteme
Madenüz : Maydanoz
Mıtırıp, Mıtırık: ?
Madasuz, Madam almıya: İştahsız, iştahım yok
Manat: Sigara kutularının kapağından yapılan ve çocuk oyunlarında kullanılan kağıt parçası

N
Nodul: Öküzü yönlendirmek için kullanılan ucu sivri metal
Napıyan: Ne yapıyorsun
Nalin: Nalın
Namazloğu: Seccade

O
Ondan : Oralet
Oturak: Tabure
Okloğu: Oklava

Ö
Ötegeçe: Karşıyaka
Öğandere : Öğendere
Ötürak: İshal
Örsün: Hamuru elden ayırmaya ve hamur kesmeye yarar alet
Öyükmek : Batmak (?)
Önük: Köpek

P
Pıcak: Bıçak
Paklava: Baklama
Padem : Badam
Pöhre, pöhrenk : Seramik, kiremit boru
Penak: Önü, üstü güzel bir görüntü vermeyecek şekilde açık olan
Pançak : Pençe
Pin: Kümes
Pıl pırtı : Giyecek
Peşkir : Bir tür havlu
Pıtpıt: Mayalı hamurdan saçta pişirilen sir tür ekmek


R

S
Sasak: Saksağan
Savak: Değirmenin su oluğu
Sidük: Sidik
Sikindirük. Bir yuva içinde dönen alet
Sayyağı: Tereyağı
Somak: Mısır koçanının taneleri alındıktan sonraki kısmı
Soku: Ortasında tahıl dövülen büyük dibek
Sürgüç : Taşbezi
Sindik : Civa
Saku : Çeket
Süksün : Ense
Soğukluk pancarı: Kırda yetişen bir ot ve ondan yapılan yiyecek
Sac ekmeği. Yufka
Süngüt bağlamış: Çaydanlığın içini kireç tabakası kaplamış
Söbe: Yassı, yuvarlak
Sile, sile sile: Ağzına kadar dolu anlamına
Sile: Gön kazındıktan sonra gömüldüğü çukur (?)
Sıracalı: İkide bir nükseden hastalığı olan
Samarmış: Ayva, elma gibi meyvelerin göynümüş hali
Sümeyine; ?
Sanrıma: Uykuda konuşma
Seğirtmek: Hızlıca yürümek, koşmak
Susak :
Ş
Sip şip, hızlı hızlı
Şire : Şıra
Şilepe: Şekerli sıvının bulaşması
Şina, demir çember
Şişinmek : Övünmek
Şinik: Sekiz kiloluk tahıl ölçeği
Şamdinlik: Palyaçoluk

T
Töktök: Hindi
Toktok: İnce bulgurdan yapılan bir tür pilav
Tohtamak: Ferahlamak, ılımak
Tahtambeç: Tahtadan, üzerine minder konan kanepe
Taslamak: Övünmek
Tünak: Tünek
Tükmük : Tükrük
Tumman: Don
Tomafil : Otomobil
Teliz : Tehliz
Tosboğu: Tosbağa, Kaplumbağa
Tufal: Demirin soğuyunca kavlayan zarı

U
Uykuluk: Koyun, keçi gibi hayvanların mumbar yağı içinde bulunan bezeler
Uğut: Buğday çimlendirilerek yapılan bir tatlı

Ü

V
Vamı :Varmı
Vıy : Vay
Varu (ı) ve : Geliver

Y
Yangulu: Yangılı, ateşli
Yanuç
Yoka : Yufka
Yumak. Yıkamak
Yalak: Yalaka
Yolu: Çarşamba günü (?)
Yansulamak: Yanlışını ortaya çıkarmak
Yağırnım: Sırtım
Yağırnım sıra
Yavşuk: Yavşak, bit, pire yavrusu
Yüzün guylü : Yüz üstü
Yanı : Öyle değil mi
Yanim, yeğenim
Yekinmek: Yerinden kalkmak, bir işe başlamaya niyetlenmek
Yasduk : Yastık
Yülemek: Ağzını keskinleştirmek
Yanşamak: Çene çalmak
Yangabuz: Sözüne güvenilemeyen, laftan anlamaz kimse

Z
Zavrak: Olgunlaşmamış
Zibidi: Parasız
Zantır çalmak : Teneke çalmak
Zerze: Kapı kilidi
Zuvala: Kesilmiş, yuvarlanmış hamur parçası
Zahar : Zahir
Zağar : Köpek
Zıbın: Üste giyilen giysi
Zilli: Oynak
Zefil galma: Aç kalma, gıdasızlıktan güçsüz kalma

——————————–

Yorum bırakın:

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.